Ở Việt Nam, xử lý rác thải đang là một vấn đề nan giải.

Tại các đô thị, những bãi rác chôn lấp đang bị quá tải, gây ô nhiễm môi trường và trở thành nỗi ám ảnh của người dân. Nhiều giải pháp đã được các chuyên gia đề xuất nhưng trong thực tế còn thiếu tính khả thi. Mới đây, sự ra đời của máy chế biến rác thải thành compost (phân bón hữu cơ) do các kỹ sư người Việt thiết kế đang được cộng đồng quan tâm.

Phân loại rác – Bài toán khó giải

Theo các nhà nghiên cứu, lượng chất thải rắn sinh hoạt tại Việt Nam nói chung và ở TPHCM nói riêng có thành phần rác hữu cơ chiếm khoảng 64%, rác vô cơ khoảng 33% và rác không thể thiêu hủy là 3%. Trong đó, nguồn chất thải rắn hữu cơ là nguyên nhân chính gây ô nhiễm mùi trong quá trình thu gom vận chuyển và tại bãi chôn lấp.

Theo phương pháp thu gom xử lý truyền thống, rác không phân loại, được tập trung từ các hộ dân và nguồn thải như: chợ, nhà máy, cơ quan trường học… rồi vận chuyển đến nhà máy xử lý bãi chôn lấp. Phương pháp này phát sinh ô nhiễm mùi và không thể khắc phục triệt để do hàm lượng ẩm trong rác hữu cơ rất cao. Chưa kể, từ khi rác được thải ra khỏi nguồn thì giữa hai chu kỳ lấy rác là hơn 12 giờ, sau đó từ lúc thu gom đến khi được vận chuyển chôn lấp cần thời gian là hơn 12 giờ nữa (ở TPHCM sau 21 giờ xe mới được vào bãi chôn lấp). Như vậy rác từ khi rời nguồn thải, nhanh nhất sau 36 giờ sau mới được xử lý. Trong thời gian đó do bị gom đống, ủ kín, rác sẽ bị phân hủy yếm khí tạo ra mùi và nước rỉ rác. Quy trình thu gom và xử lý rác theo phương thức này đã tạo ra một số hệ lụy: Ô nhiễm phát sinh trong quá trình xe thu gom vận hành, thiếu diện tích cho nơi thu gom, trạm trung chuyển, bãi chôn lấp cũng tốn nhiều quỹ đất…

Trên thế giới hiện nay, quy trình xử lý rác đã được chuẩn hóa. Rác hữu cơ: xử lý bằng máy thành phân compost đem bón cho cây trồng, cải tạo đất hoặc tạo thành sinh khối khô, có thể dùng làm nhiên liệu. Rác tiêu hủy được: đưa vào máy khí hóa tự động, phần khí sinh ra được quay lại máy để vận hành lò khí hóa. Lượng khí và nhiệt sinh ra được tận dụng vận hành phát điện, đủ bù cho lượng điện cần thiết để vận hành máy xử lý rác hữu cơ. Phần chất thải còn lại không thể phân hủy (khoảng 3%) mới đem chôn lấp.

Để có thể xử lý rác triệt để theo quy trình này, vấn đề mấu chốt vẫn là phân loại rác.

Phân loại rác tại nguồn là một chương trình được TPHCM thực hiện thí điểm từ nhiều năm, nhưng đến nay vẫn chưa được triển khai rộng rãi và là một hành trình khá gian nan.

Là một công ty chuyên sản xuất kinh doanh các sản phẩm phục vụ môi trường như: thùng đựng rác thải, xe cuốn ép rác, xe tưới rửa đường, xe hút chất thải… nhiều năm qua, Công ty TNHH SX-TM Tiến Ngọc là một trong những đơn vị luôn đồng hành cùng chương trình thí điểm phân loại rác tại nguồn tại TPHCM và nhiều tỉnh thành với nhiều sản phẩm chuyên biệt như: thùng 2 ngăn, 3 ngăn, túi phân loại rác tại các hộ gia đình… Công ty còn nỗ lực tổ chức nhiều buổi tập huấn phân loại rác đến tận người dân, ở từng khu phố và các vùng nông thôn mới… Ông Trương Anh Tuyền, Giám đốc công ty, trăn trở: “Các chương trình thí điểm phân loại rác ban đầu khá hiệu quả, nhưng sau đó giảm dần rồi chững lại. Có lẽ một phần do người dân chưa thấy được lợi ích thiết thực của vấn đề này…”. Chưa kể, trong thực tế, nhiều nơi vận động các hộ gia đình phân loại rác nhưng chưa triển khai đồng bộ, dẫn đến việc rác sau khi được phân loại tại hộ gia đình lại bị nhập chung vào thùng chứa, xe ép rác và đem đi đổ…

Phân loại rác tại nguồn, xử lý rác tại chỗ

Không chịu bó tay, để khuyến khích và tạo được sự đồng thuận của người dân, đồng thời đem lại những lợi ích thiết thực cho từng hộ gia đình trong việc phân loại rác tại nguồn, tìm kiếm giải pháp xử lý phần rác hữu cơ thành compost phục vụ cộng đồng trong việc bón cây trồng, xây dựng vườn rau sạch nơi phố thị, từ năm 2014 Công ty Tiến Ngọc đã nghiên cứu sản xuất thành công thùng rác compost được nhiều địa phương, ban ngành và hội nông dân ủng hộ. Sản phẩm này đã được cấp phát cho 37 trường học trên địa bàn TPHCM kết hợp với chương trình giáo dục phân loại rác (Báo SGGP ngày 26-5-2015 đã đăng bài Tận dụng thùng rác compost). Tuy nhiên, sau một thời gian hoạt động, thùng compost đã bộc lộ một số hạn chế: thời gian phân hủy lâu hơn 90 ngày, không phân hủy được rác cứng, thực phẩm gia đình có nhiều thịt cá sẽ phân hủy không kịp, tạo các ấu trùng, còn nước rỉ rác…

Để khắc phục những hạn chế của thùng rác compost, đội ngũ cán bộ, kỹ sư của công ty lại bắt tay vào nghiên cứu sản xuất máy xử lý rác hữu cơ phù hợp với nhiều tiêu chí: Xử lý rác tại chỗ nhanh sau khi phân loại rác, không kịp tạo mùi hôi và nước rỉ rác. Chỉ trong vòng 24 giờ, rác đã phân hủy trên 80% thành hơi nước và khí CO2, phần còn lại thành phân compost, rất tốt cho việc cải tạo đất, trồng rau hữu cơ. Sau hai năm nghiên cứu với rất nhiều thế hệ máy, đến nay máy xử lý rác hữu cơ đã hoàn tất và được đưa vào sử dụng thử nghiệm.

Máy xử lý nhanh rác thải hữu cơ có hệ thống máy kết hợp giữa kỹ thuật cơ khí chế tạo máy và cơ chế hoạt động của vi sinh gồm: máy xay nghiền răng 2 trục, máy khí hóa nhiên liệu khô. Rác thải hữu cơ sau khi đưa vào sẽ được nghiền bằng máy nghiền 2 trục tạo thành mảnh nhỏ. Máy phân hủy hiếu khí sẽ cung cấp đồng thời các điều kiện tối ưu về nhiệt độ, độ ẩm, ôxy, để tăng tốc quá trình hoạt động của vi khuẩn hiếu khí đã được đưa vào hệ thống, nên việc phân hủy rác hữu cơ xảy ra nhanh chóng trong vòng 24 giờ, không tạo ra nước rỉ rác, mùi nhẹ của rác phân hủy sẽ được xử lý hoàn toàn trước khi thải ra môi trường, quá trình phân hủy không tạo ra ấu trùng… Hệ thống máy nhỏ gọn, có thể trang bị cho nơi có nguồn rác hữu cơ, thực phẩm bếp ăn như: doanh trại quân đội, nhà máy, trường học, bệnh viện, nhà hàng, khách sạn, trang trại… hoặc khu dân cư có phân loại rác tại nguồn, với năng suất rác thải hữu cơ từ 20kg/ngày trở lên. Trong trường hợp ở một số nơi không có nhu cầu sử dụng phân compost, mà chỉ lấy sinh khối dưới dạng nhiên liệu khô, sau đó có thể tiếp tục phân hủy bằng máy khí hóa, tạo năng lượng cho các ứng dụng hữu ích khác…

Máy xử lý rác hữu cơ đã đem lại tiện ích cho người tiêu dùng trong việc xử lý triệt để nguồn rác hữu cơ ngay tại chỗ, góp phần giảm thiểu đáng kể lượng rác đưa ra môi trường. Rác hữu cơ theo một vòng tuần hoàn được tái chế đưa vào sử dụng sẽ góp phần tiết kiệm và giảm tải nhiều vấn đề như: không tốn phương tiện thu gom vận chuyển, giảm kẹt xe, ô nhiễm, giảm bớt tiêu hao nhiên liệu, nhân lực, phương tiện vận chuyển rác từ nguồn đến bãi chôn lấp… Đây chính là nguồn động lực khi người dân thấy ý nghĩa của việc phân loại và xử lý rác tại nguồn vừa góp phần bảo vệ môi trường đồng thời cải thiện đời sống, sức khỏe cho cộng đồng.

Hiện nay, máy xử lý rác hữu cơ với năng suất 20kg/ngày đang được chạy thử nghiệm ở nhà vườn quận 2 và có hiệu quả tốt. Ông Tuyền cho biết: “Chúng tôi đang thiết kế máy lớn hơn và đưa vào sử dụng tại một số trường học, phối hợp với chương trình giáo dục phân loại rác tại nguồn. Các cháu nhỏ sẽ được thực hành và tận mắt thấy được hiệu quả của việc phân loại rác sau khi được tái chế và trực tiếp sử dụng làm phân bón cho vườn rau trong trường, phục vụ bữa ăn ngay tại trường học”.

Hiện nay máy xử lý rác hữu cơ tại nguồn đã làm hồ sơ đăng ký bản quyền tại Cục Sở hữu trí tuệ với nhiều dạng máy. Máy có quy mô xử lý 20 – 30kg rác/ngày và loại 50 – 100kg rác/ngày tùy theo lượng rác tại nơi phát thải như: bệnh viện, trường học, cơ quan, xí nghiệp nhà máy, chợ … Công ty hiện cũng đang nghiên cứu thiết kế máy xử lý rác phục vụ các hộ gia đình với quy mô khoảng 3 – 5kg rác/ngày.

(Nguồn: Báo Sài Gòn Giải Phóng)

Hiệu quả sử dụng thùng rác compost của Công ty Tiến Ngọc được người dân đánh giá cao vì thời gian chứa rác lâu, lại tạo được phân bón cho cây trồng, bảo vệ môi trường

Công ty TNHH Thương mại – Sản xuất Tiến Ngọc vừa đưa thùng rác compost đến hàng trăm hộ dân các tỉnh Đồng Nai, Long An, Khánh Hòa… để sử dụng thử. Sản phẩm đặc biệt tiện ích này ngay lập tức được người dân, nhất là người dân ở các vùng nông thôn, nhiệt tình đón nhận.

Quá nhiều tiện ích

Từ trước đến nay, người dân có thói quen sử dụng thùng rác thông thường, khá bất tiện cho việc thu gom rác và bảo quản vệ sinh kém. Trong khi đó, việc sử dụng thùng rác compost Tiến Ngọc mang lại nhiều tiện ích như giảm thiểu xả rác ra môi trường, giảm được thời gian đổ rác (1 tuần hoặc 1 tháng mới đổ rác 1 lần). Đặc biệt, người dân có được phân compost sạch để bón cây.

Chúng tôi có chuyến đi thực tế đến huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai để tìm hiểu về hiệu quả sử dụng của sản phẩm này. Chị Lê Thị Thương, cán bộ UBND xã Phước An (huyện Nhơn Trạch), cho biết chị là người tiên phong sử dụng thùng compost. “Tôi nghe nói dùng thùng compost này vừa chứa được nhiều rác lại vừa có phân bón cho cây xanh, bảo vệ được môi trường nên rất thích thú, nhận về sử dụng ngay và thực tế, hiệu quả khá cao”. Gia đình chị Thương có 5 người. Khi có thùng compost, mọi người trong gia đình phải tập thói quen phân loại rác. Mỗi lần vứt rác, túi ni lông, các chất không phân hủy được bỏ vào thùng rác vô cơ còn rau xanh, vỏ trái cây, thức ăn thừa như đầu cá, ruột cá (hữu cơ) bỏ vào thùng compost. Chị nói: “Lúc đầu, việc phân loại rác cũng hơi khó khăn nhưng sau 4 tháng thói quen phân loại rác tại nhà đã hình thành, mọi thành viên trong gia đình có thể tự phân loại rác. Sau vài tháng, tôi lấy được một ít phân compost từ những thức ăn thừa đó để  bón rau xanh”.

Nhà anh Trần Quốc Ninh ở trong một con hẻm sâu thuộc ấp Bà Trường, xã Phước An. Trước đây, mỗi lần đi đổ rác, gia đình anh phải mang rác đi thật xa mới đến điểm tập kết của xe chở rác. Từ ngày sử dụng thêm thùng rác compost, mỗi tháng anh mới đi đổ rác 1 lần và sau 4 tháng sử dụng, anh thu được khoảng 3 kg phân compost. “Để sử dụng thùng rác compost, cần làm đúng hướng dẫn, vị trí lắp đặt phù hợp, hạn chế nước mưa, chỉ bỏ rác hữu cơ, thời gian đầu thêm một ít mùn cưa hoặc lá khô, giúp chất thải trong thùng khô ráo, dễ phân hủy, không phát sinh mùi. Cứ 3-5 ngày có thể lấy nước thải pha loãng với 10 lần nước tưới cho cây, sử dụng rất đơn giản nhưng hiệu quả” – anh Ninh chia sẻ kinh nghiệm.

Sản phẩm vì môi trường

Ông Trương Anh Tuyền, Giám đốc điều hành Công ty Tiến Ngọc, cho biết công ty chuyên sản xuất thùng rác công cộng, cung cấp cho TP HCM và các tỉnh, thành phía Nam. Năm 2014, Công ty Tiến Ngọc chuyển sang nghiên cứu thùng rác tái chế chất hữu cơ thành phân compost.

Theo ông Tuyền, hiện giá thành của thùng rác compost cao hơn thùng rác thông thường vì sản xuất số lượng nhỏ và sử dụng chất liệu composite. Tuy nhiên, nếu nhận được đơn hàng số lượng lớn thì giá thành của thùng rác compost sẽ rẻ hơn rất nhiều, tương đương với thùng rác thông thường.

Là người làm trong ngành môi trường hơn 10 năm, ông Tuyền rất tâm huyết với sản phẩm thùng rác compost mà công ty đã nghiên cứu chế tạo thành công. Đây là mô hình đã được áp dụng thành công ở nhiều nước tiên tiến. Theo tính toán của Công ty Tiến Ngọc, khi sử dụng thùng rác compost thay cho thùng rác thông thường sẽ giảm khoảng 40% rác thải sinh hoạt.

Được biết thành phần rác thải của Việt Nam hiện nay có khoảng 80% là rác hữu cơ, phần lớn đều sử dụng công nghệ chôn lấp. Trong khi đó, rác hữu cơ có thể tái chế thành phân compost. Thùng rác compost là một trong những giải pháp giúp người dân tự tái chế rác hữu cơ thành phân compost, giảm đáng kể chi phí thu gom rác, tiết kiệm chi phí vận chuyển, xử lý chất thải, tiết kiệm quỹ đất cho bãi chôn lấp, tiết kiệm được nguồn nước… Đặc biệt, đây là sản phẩm thân thiện với môi trường, tạo thêm dinh dưỡng miễn phí cho đất qua sử dụng phân bón tự nhiên, giảm sử dụng phân hóa học.

Đưa thùng rác compost về nông thôn

Được biết trong thời gian qua, Công ty Tiến Ngọc đã đưa thùng rác compost cho người dân ở các địa phương sử dụng thử và có phản hồi tốt. So với các thùng rác compost có đục lỗ mà người dân ở ĐBSCL sử dụng trước đó thì thùng rác compost Tiến Ngọc đã khắc phục được các nhược điểm: không có mùi hôi, không rỉ nước… Mục tiêu của Công ty Tiến Ngọc là đưa thùng rác compost đến các vùng nông thôn, nhất là ở các tỉnh ĐBSCL nhằm giúp bà con nông dân sử dụng để lấy phân bón cho cây trồng, hạn chế rác thải ra môi trường, góp phần làm cho môi trường xanh, sạch đẹp.

Nguồn:Hồng Thúy – Báo Người lao động

“Tận dụng” thùng rác compost

Hiện thùng rác compost đang được người dân huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai sử dụng thay thế thùng rác thông thường. Các cơ quan chức năng kỳ vọng từ đây sẽ nhân rộng mô hình phân loại rác hữu cơ – vô cơ ngay tại gia đình. Các loại rác hữu cơ khi được bỏ vào thùng compost cùng với một quy trình đơn giản sẽ phân hủy thành phân bón compost, vừa vệ sinh môi trường vừa tiện lợi, hạn chế tối đa việc phải đi đổ rác hàng ngày.

Chị Lê Thị Thương (ấp 4, xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai) cho rằng, thói quen cần tập ban đầu khi sử dụng thùng rác compost là phân loại rác hữu cơ và vô cơ ngay tại nhà. Loại rác hữu cơ phải để riêng, đến khi cho vào thùng rác compost; còn rác vô cơ thì tùy cách sử dụng như tận dụng hay bán ve chai… Thói quen này cần tập cho tất cả các thành viên trong gia đình, có như vậy mới sử dụng loại thùng rác này hiệu quả. Qua 4 tháng sử dụng, đến nay thùng rác compost nhà chị Thương vẫn chưa đầy và đáy của thùng rác này mới cho ra một ít phân compost.

Được biết, sau khi bỏ rác hữu cơ vào thùng rác compost, trong vòng 8 đến 10 tuần, rác sẽ bị phân hủy thành hơi nước và khí CO2, chỉ khoảng 10% khối lượng còn lại tạo thành phân compost.

Thùng rác compost nói trên do Công ty Tiến Ngọc (quận 12, TPHCM) kết hợp một số xã của huyện Nhơn Trạch phân phát đến từng gia đình sau một buổi tập huấn sử dụng. Loại thùng rác compost này chịu được 600C, được thiết kế cách nhiệt, kín, tạo nhiệt độ đồng đều, giúp quá trình phân hủy nhanh hơn. Thùng compost còn được cấu tạo bởi các ngăn chứa rỉ rác (nước) tránh gây ô nhiễm; loại nước này pha loãng với công thức “1 rỉ rác + 10 nước” sẽ tạo ra loại phân bón lỏng giàu chất dinh dưỡng khi tưới cho cây trồng.

Anh Trần Quốc Ninh (ấp Bà Trường, xã Phước An, huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai) cho biết với gia đình chỉ có 2 người như anh thì cả tháng không phải nghĩ đến chuyện đi đổ rác khi dùng thùng rác compost. Các loại thức ăn thừa, vỏ trái cây, hay đầu tôm, xương cá… – tức là rác hữu cơ – đều được cho vào thùng rác compost để phân hủy thành phân compost. Anh còn trồng cả một dàn cây cảnh và dùng phân này bón cho cây. đấy là cái lợi rất lớn từ hơn 4 tháng qua khi anh Ninh dùng thùng rác compost thay cho cách bỏ rác truyền thống là cho vào bịch ni lông chờ người đến gom.

Cũng như anh Ninh, gia đình 5 người của bà Nguyễn Thị Hồng (ấp Bà Trường, xã Phước An, huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai) dùng thùng rác compost gần 3 tháng qua, đến nay đã cho ra những mẻ phân compost đầu tiên để bón cho cây. “Lúc đầu sử dụng cũng hơi phiền khi phải phân loại rác tại bếp, nhưng sau đó thành quen và bây giờ cứ hữu cơ để riêng, vô cơ để riêng và cứ thế mà thực hiện”, bà Hồng cho biết. Cần phải làm đúng quy trình như hướng dẫn, đó là điều hết sức cần thiết khi dùng thùng rác compost nhằm tránh mùi hôi. Cụ thể: khi trong thùng compost đã có rác hữu cơ, cần cho vào ít mùn cưa hay lá cây khô… để tạo môi trường cho vi sinh phát triển, phân hủy hữu cơ tốt hơn.

Đến nay, loại thùng rác compost của Công ty Tiến Ngọc đã được cung cấp thí điểm sử dụng phân loại rác tại nguồn ở nhiều địa phương, riêng Đồng Nai đã có gần 100 thùng được đưa đến từng hộ dân, sắp đến sẽ đưa đến tại một số huyện của Long An, Khánh Hòa. Theo thiết kế, mỗi thùng compost có thể phục vụ việc phân hủy rác hữu cơ tại chỗ từ 3 đến 4 gia đình dùng chung, giúp tiết kiệm ngân sách không ít nếu so với cách thu gom rác truyền thống vốn phải gánh các loại phí như phí vận chuyển, phí chôn lấp…

Với những lợi ích như vậy, việc đưa vào sử dụng thùng rác compost tại những điểm nhiều rác thải hữu cơ như bếp ăn tập thể, siêu thị, chợ đầu mối và ngay cả trong khu phố… là hết sức cần thiết. Công ty Tiến Ngọc hy vọng thùng rác compost được sử dụng rộng rãi ở các vùng nông thôn, ngoại ô, vì nơi đây việc thu gom rác còn nhiều hạn chế.

Nguồn: Bá Tân – Báo Sài Gòn Giải Phóng

Công ty Tiến Ngọc lắp đặt thùng rác đô thị tại Nha Trang

Đây là thời điểm khẩn trương nhất trong quá trình trang hoàng thành phố Nha Trang thêm tươi xinh, sạch đẹp để đón chào năm mới. Bên cạnh các hạng mục công trình như: vườn hoa, tiểu cảnh, băng rôn, biểu ngữ, đèn hoa tươi sắc, lung linh… các cơ quan chức năng cũng đã tính đến những chi tiết nhỏ nhất, trong đó phải kể đến việc trang bị thêm các thùng rác có hình dáng đẹp mắt, cho xứng tầm với quang cảnh tuyệt đẹp xung quanh.

Theo đó, TP. Nha Trang đã và đang lắp đặt thêm 50 thùng rác được làm từ nhựa loại 120 lít, cao 80cm, có nắp đậy, khung đế bằng sắt và có bánh xe di chuyển dễ dàng. Đặc biệt bên ngoài các thùng rác được đan thêm nhựa giả mây, trông rất đẹp mắt.

Được biết, toàn bộ 50 thùng rác đặc biệt này là tài trợ của siêu thị Maximark Nha Trang với trị giá mỗi cái là 1,55 triệu đồng. Hầu hết số thùng rác này được lắp đặt tại khu vực công viên Yến Phi, nơi diễn ra Hội Hoa Xuân trong dịp Tết cổ truyền. Ngoài ra còn được lắp đặt ở một số tuyến phố chính.

Cũng vào thời điểm này, khi người dân đi qua khu vực công viên đài phun nước ngã 7, nơi giao nhau giữa các con đường Nguyễn Chánh, Đinh Tiên Hoàng, Quang Trung, Lê Thánh Tôn, Ngô Gia Tự, Tô Hiến Thành sẽ thấy các thùng rác nơi đây đã được thay mới.

Đó là loại thùng rác đôi, được làm từ nhựa cao cấp, chân đế bằng sắt sơn tĩnh điện. Được sơn màu cam nổi bật với nền xanh của cây cối, tạo điểm nhấn giúp mọi người có thể dễ dàng nhận ra nơi bỏ rác đúng quy định nhưng vẫn hài hòa với cảnh sắc xung quanh. Các thùng rác mới được bố trí ở khu vực này do Công ty TNHH TM-SX Tiến Ngọc (TP. HCM) tài trợ với tổng cộng 4 cặp thùng rác và mỗi cặp có trị giá 4,7 triệu đồng.

(Nguồn: Báo Khánh Hóa điện tử)